Tatry to najwyższe góry w Polsce i jedyne, w których można zaobserwować pełnię form alpejskiego krajobrazu oraz pięter roślinności. Choć niezbyt rozległe, są niezwykle atrakcyjne zarówno dla miłośników trekkingów, wspinaczy, narciarzy, biegaczy górskich, jak i dla przeciętnych turystów, którzy wybierają raczej spokojne spacery w dolinach niż wysokie szczyty. Ze względu na swoją rzeźbę, krajobraz, roślinność i świat zwierzęcy, są to także jedne z najcenniejszych gór w Polsce. Nic więc dziwnego, że objęte są ochroną Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Tatrzański Park Narodowy – położenie i informacje
Tatrzański Park Narodowy zajmuje obszar nieco ponad 211 kilometrów kwadratowych i obejmuje całe polskie Tatry oraz fragmenty Pogórza Bukowińskiego i Rowu Podtatrzańskiego. W skrócie można powiedzieć, że cały teren, jaki znajduje się na południe od Zakopanego, objęty jest ochroną parkową.
Pierwsze plany objęcia Tatr ochroną powstały już w drugiej połowie XIX w. Wówczas wyjątkowość przyrodnicza i krajobrazowa Tatr wcale nie była tak powszechnie respektowana. Góry te były przede wszystkim miejscem eksploatacji lasów, intensywnego wypasu owiec, a także polowań na różne gatunki zwierząt, były także terenem przemysłowym. Choć trudno to sobie dziś wyobrazić to w Tatrach wydobywano rudy żelaza, a huty i zakłady metalowe funkcjonowały w Kuźnicach, skąd wzięła się ich nazwa. Rozwój przemysłu pociągał za sobą wyręby lasów, ponieważ drewna używano do opalania hut.
Opór przed objęciem Tatr ochroną był tak duży, że do II wojny światowej nie udało się stworzyć parku narodowego, choć ochroną objęto niedalekie Pieniny. Dopiero w 1954 r. powołano Tatrzański Park Narodowy, który bardzo szybko stał się jedną z najważniejszych atrakcji południa Polski.
Ze względu na historię tego obszaru na terenie parku prowadzona jest działalność gospodarcza w ramach Wspólnoty Leśnej Uprawnionych Ośmiu Wsi. W jej skład wchodzą miejscowości, których mieszkańcy przed utworzeniem parku mieli swoje grunty w Tatrach. Działalność prowadzona jest oczywiście pod kontrolą, a terenem nie można dysponować w dowolny sposób.
Tatrzański Park Narodowy – atrakcje krajobrazowe
Tatry to jedyne w Polsce góry, gdzie wyróżnić możemy wszystkie piętra krajobrazu górskiego, od reglowego przez kosodrzewinę, hale po skaliste turnie. Różnica wysokości na terenie Parku to aż 1750 m. Najniższe miejsce to Kośne Hamry, zaś najwyższym jest szczyt Rysów. Tak duża różnica wysokości w połączeniu z alpejską rzeźbą tworzy krajobrazy niespotykane nigdzie indziej w Polsce. Głębokie doliny, rozległe górskie hale, wartkie potoki, a ponad nimi sterczące w niebo skaliste szczyty tworzą obrazki, które zapadają w pamięć.
Na terenie Parku znajdują się zarówno granitowe Tatry Wysokie, jak i łagodniejsze, zbudowane ze skał osadowych Tatry Zachodnie. Te drugie oferują turystom także atrakcje podziemne, czyli jaskinie. Ich największe nagromadzenie znajduje się wokół dolin Kościeliskiej i Chochołowskiej. Do celów turystycznych udostępnionych jest zaledwie kilka, w tym przede wszystkim Jaskinia Mroźna, którą warto zwiedzić z przewodnikiem. Można też wejść do jaskiń Smocza Jama w Wąwozie Kraków, Raptawickiej, Mylnej, Obłazkowej i Dziury, ale należy pamiętać o posiadaniu latarki, a latem także cieplejszej odzieży, gdyż pod ziemią jest zwyczajnie chłodniej.
Do największych atrakcji Tatr zaliczane są też tutejsze górskie stawy. Najbardziej znanym jest oczywiście Morskie Oko leżące u podnóża Rysów. Szczególnym pięknem odznacza się Dolina Pięciu Stawów Polskich, a usiana jeziorami, także zupełnie małymi jest też Dolina Gąsienicowa, a szczególnie jej górna część, czyli Doliny Gąsienicowe Zielona i Czarna.
Tatrzański Park Narodowy – zwierzęta chronione
Największym drapieżnikiem występującym w Tatrach jest niedźwiedź. Choć spotkania z nim nie są zbyt częste, to jednak zdarzają się, a pracownicy TPN dbają i apelują do turystów, by nie pozostawiać po sobie śmieci i odpadków organicznych, ponieważ wywabiają one niedźwiedzie z naturalnych siedzib w poszukiwaniu łatwego pożywienia.
Najbardziej charakterystyczne tatrzańskie zwierzęta to świstak oraz kozica. Ta druga jest nawet symbolem TPN. Obydwa gatunki żyją dość wysoko w górach, raczej powyżej linii schronisk i stosunkowo trudno zobaczyć je na żywo. Kozice mimo swej krępej budowy są bardzo zwinne i szybko uciekają przed człowiekiem. Zwykle widoczne są w oddali na skalnych zboczach. Z kolei świstaka łatwiej usłyszeć niż wypatrzyć wśród tatrzańskich łąk.
Jak zwiedzać Tatrzański Park Narodowy
Wejście do Tatrzańskiego Parku Narodowego odbywa się na podstawie biletów wstępu. Można je kupić w punktach sprzedaży przy wejściach na szlaki lub online. Przy początkach tras znajdują się też parkingi, a pozostawianie samochodów poza ich terenem jest zabronione.
Po terenie parku co do zasady należy się poruszać wyłącznie szlakami pieszymi znakowanymi. Wyjątkiem są ścieżki taternickie oraz drogi wspinaczkowe. Te jednak znajdują się w wyższych partiach gór i poruszanie się nimi wymaga nieco innych umiejętności niż wycieczka znakowanym szlakiem. Najtrudniejszymi szlakami na terenie TPN są Orla Perć, ten na Przełęcz pod Chłopkiem oraz na Rysy, gdzie zamontowano łańcuchy i inne zabezpieczenia. Na szlakach do Morskiego Oka i w Dolinie Chochołowskiej organizowane są przejazdy wozami konnymi (fasiągi), zaś dnem Doliny Chochołowskiej oraz na szlaku czarnym z Brzezin do Murowańca można poruszać się rowerami.
W Parku działa kilka schronisk turystycznych. Znajdują w Dolinie Roztoki, nad Morskim Okiem, w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, Murowaniec na Hali Gąsienicowej, na Hali Kondratowej (w remoncie minimum do 2025 r.), na Hali Ornak, czyli w górnej części Doliny Kościeliskiej i w Dolinie Chochołowskiej.
polecamy:
partnerzy:
