Małopolskie atrakcje turystyczne należą do najbardziej różnorodnych w kraju. Od skalistych szczytów Tatr, przez pieniński spływ, wkomponowane w krajobraz zamki i zabytki architektury drewnianej, miasta z bogatą przeszłością po podziemne skarby. Takimi właśnie są zabytkowe kopalnie soli. Region może się pochwalić aż dwoma tego typu obiektami, które pod wspólną nazwą Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni są wpisane na listę UNESCO.
Sól cenna jak złoto
Historia wydobycia soli w Małopolsce sięga XIII w. To wtedy sprowadzeni z Węgier górnicy wykopali pierwszą solną bryłę. Jednak już wcześniej w okolicach Bochni i Wieliczki odparowywano solanki wypływające ze słonych źródeł. W przeszłości sól była jednym z surowców o znaczeniu strategicznym. Służyła nie tylko jako przyprawa, ale także, a może przede wszystkim, używana była do konserwacji produktów spożywczych. W erze, w której nie znano lodówek i innych sposobów przechowywania np. mięsa, zasalanie go pozwalało na przechowywanie przez długie miesiące.
Ze względu na swoje gospodarcze znaczenie posiadanie kopalń soli było dla ówczesnych państw niezwykle ważne. W Małopolsce początki wydobycia tego cennego surowca wiążą się z przybyciem do Krakowa węgierskiej księżniczki Kingi, zaślubionej z księciem krakowskim Bolesławem Wstydliwym. Według legendy, wyjeżdżając z rodzinnych stron poprosiła, by w posagu mogła otrzymać sól, która miała przynieść bogactwo nowej ojczyźnie. Król Bela IV podarował jej kopalnię soli w Praid w Siedmiogrodzie, a księżniczka wrzuciła do niej swój pierścień. Gdy przybyła do Krakowa, przywiezieni przez nią górnicy rozpoczęli poszukiwania i w Bochni wyciągnęli z pierwszą solną bryłą także książęcy pierścień.
Tyle legendy, ale faktem jest, że węgierscy górnicy dali ówczesnej Polsce wielki skarb. Żupy solne w Bochni i Wieliczce, jak nazywano w średniowieczu kopalnie, znajdowały się w rękach królewskich i przynosiły skarbowi pokaźny dochód. Także w późniejszych wiekach państwo czerpało z kopalń podkrakowskich spore zyski, a w okresie zaborów kopalnie trafiły pod zarząd państwa austriackiego.
Kopalnie w Wieliczce i Bochni prowadziły wydobycie nieprzerwanie od XIII w. aż do lat dziewięćdziesiątych XX w. Obecnie wykorzystywane są do celów turystycznych, zarówno jako podziemne trasy turystyczne, jak również jako uzdrowiska i ośrodki rehabilitacyjne.
Kopalnia soli w Wieliczce
Najbardziej spektakularną kopalnią soli w Polsce, a także jedną z najpiękniejszych na świecie, jest Kopalnia Soli w Wieliczce. To prawdziwy podziemny labirynt znajdujący się na 9 poziomach od głębokości 64 do 327 m i mający łącznie kilkanaście kilometrów długości. Do zwiedzania udostępniona jest trasa o długości około 3 km prowadząca przez stare chodniki, historyczne szyby oraz wspaniale zdobione komory. Najpiękniejszym znajdującym się na trasie miejscem jest bez wątpienia Kaplica Świętej Kingi, której wyposażenie, łącznie ze wspaniałymi żyrandolami, wykute jest w soli. Podziemia zwiedza się w towarzystwie przewodników, którzy przybliżają historię oraz realia pracy górników w dawnych wiekach.
Oprócz trasy turystycznej, w kopalni w Wieliczce można też spróbować swych sił w pracy górnika. Specjalna Trasa Górnicza to połączenie zwiedzania z podziemną grą terenową. Zwiedzanie w górniczych strojach prowadzi przez mniej znane chodniki, wymaga używania latarek, a także wykonywania zadań wzorowanych na pracach, które prowadzone były w kopalni.
Kopalnia w Wieliczce połączona jest też z Muzeum Żup Krakowskich. Część jego wystaw znajduje się w Zamku Żupnym, ale wystawy zlokalizowane są też pod ziemią. Prezentują one m.in. modele maszyn wykorzystywanych w kopalniach.
Kopalnia soli w Bochni
Nieco mniej znana od wielickiej, Kopalnia Soli w Bochni jest najstarszą na ziemiach polskich. Została założona w 1248 r. i eksploatowana była do 1990 r. W jej podziemiach można odbyć niezwykłe wyprawy śladami dawnych górników, a także owianych legendami strażników ukrytych skarbów. Kopalnia oferuje kilka tras o różnym charakterze, od turystycznej, prowadzącej przez podziemną ekspozycję multimedialną, poprzez trasę przyrodniczą, tematyczną związaną z podziemnymi kaplicami, przygodową rodzinną, podczas której dzieci szukają ukrytego skarbu po ekstremalną trasę historyczną prowadzącą do najstarszych bocheńskich chodników solnych.
Pod ziemią nie brakuje też atrakcji w postaci możliwości przejazdu podziemną kolejką czy przeprawy łodzią przez zalane korytarze.
Kopalnie zdrowia
Pobyt w kopalniach soli doskonale wpływa na drogi oddechowe i zalecane jest osobom cierpiącym na choroby układu oddechowego czy innych. Zarówno kopalnia w Wieliczce, jak i w Bochni oferuje noclegi w podziemiach, w specjalnie przygotowanych do tego typu salach. Oprócz tego w Bochni możliwe są pobyty w tak zwanej Komorze Ważyn, gdzie można podczas relaksu wdychać nasycone solą powietrze.
W kopalni w Wieliczce działa Podziemny Ośrodek Rehabilitacyjno – Leczniczy prowadzący zabiegi fizykoterapii w oparciu o wody solankowe. Na powierzchni otwarto zaś tężnię solankową, w której można spacerować wdychając aerozol pochodzący ze spływającej po tarninowych gałązkach solanki. Po wycieczce warto skorzystać z oferty noclegów w okolicach Krakowa Western Camp.
polecamy:
partnerzy:
